Geçtiğimiz günlerde çocuk ve ergenlerdeki "kırmızı alarm" niteliğindeki davranışlara dikkat çeken Sivaslı Psikolog Beyza Karabağ, Bizim Sivas'a özel açıklamalarına devam etti. Karabağ bu defa, ebeveynlerin "yaramazlık" ya da "huysuzluk" olarak gördüğü davranışların altında yatabilecek ciddi ruhsal sorunları ve bunların belirtilerini tek tek anlattı.

Pek çok anne-baba, çocuğunun bazı davranışlarını gelişim sürecinin doğal bir parçası olarak görür. Ancak uzmanlara göre bazı belirtiler, göz ardı edilmemesi gereken önemli ruhsal sorunların habercisi olabilir. Sivaslı Psikolog Beyza Karabağ, ebeveynlere rehber olacak nitelikte, çocukluk ve ergenlik döneminde en sık karşılaşılan psikolojik rahatsızlıkları ve ailelerin dikkat etmesi gereken kilit semptomları sıraladı.

"Yaramaz Değil, DEHB Olabilir": Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Çocuğunuz yerinde bir an bile duramıyor, sürekli sözünüzü kesiyor ve dikkatini bir türlü toplayamıyorsa, bu durum basit bir yaramazlıktan çok daha fazlası olabilir. Karabağ, DEHB'nin nörogelişimsel bir bozukluk olduğunu vurgulayarak şu belirtilere dikkat çekti:

  • Sürekli hareket etme, oturduğu yerde kıpırdanma hali

  • Dinlemekte zorlanma ve sık sık başkalarının sözünü kesme

  • En ufak bir seste veya harekette dikkatinin dağılması

  • Sonucunu düşünmeden ani kararlar verme ve tehlikeli olabilecek davranışlar sergileme

"Korku Değil, Kaygı Olabilir": Kaygı Bozuklukları

"Anne beni bırakma" diye ağlayan ya da sürekli karnının ağrıdığından şikayet eden bir çocuğun aslında yoğun kaygı yaşıyor olabileceğini belirten Karabağ, "Gündelik olaylar bile onlar için büyük bir endişe kaynağına dönüşebilir" dedi.

  • Sürekli gergin ve endişeli bir ruh hali

  • Okula gitmek istememe, anne-babadan ayrılma korkusu

  • Mide bulantısı, karın ağrısı, baş ağrısı gibi bedensel şikayetler

  • Sosyal ortamlardan kaçınma, aşırı çekingenlik

  • Aniden gelen kalp çarpıntısı ve nefes almakta zorlanma

"Huysuzluk Değil, Depresyon Olabilir": Çocukluk Çağı Depresyonu

Depresyonun sadece yetişkinlere özgü bir sorun olmadığını belirten Psikolog Karabağ, çocuklarda bu durumun ani öfke patlamaları veya isteksizlik olarak kendini gösterebileceğini ifade etti.

  • Sürekli üzgün bir ruh hali, daha önce keyif aldığı şeylerden zevk almama

  • Uyku düzeninde aşırı artış veya azalma, iştah değişiklikleri

  • Sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü

  • "Beni kimse sevmiyor", "Hiçbir şeyi başaramıyorum" gibi ifadelerle kendini gösteren düşük özgüven

  • Ani ve sebepsiz öfke patlamaları

"Asilik Değil, Davranış Bozukluğu Olabilir": Davranış Bozuklukları

Çocuğun sürekli olarak kuralları ihlal etmesi, kavgacı bir tutum sergilemesi ve çevresine zarar vermesinin "ergenliktendir" denilerek geçiştirilmemesi gerektiğini söyleyen Karabağ, bunun bir davranış bozukluğu işareti olabileceğini belirtti.

"İlgisizlik Değil, Otizm Olabilir": Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)

Özellikle erken çocukluk döneminde fark edilebilecek belirtilere dikkat çeken Karabağ, erken teşhisin otizmli bir çocuğun gelişimi için hayati olduğunu vurguladı.

  • Adıyla seslenildiğinde tepki vermemesi veya çok geç tepki vermesi

  • Göz teması kurmaktan ısrarla kaçınması

  • Konuşmanın gecikmesi veya hiç başlamaması

  • Duyduğu kelimeleri veya cümleleri anlamsızca tekrarlama (ekolali)

  • Oyuncaklarla amacına uygun oynamak yerine, dönen nesnelere (araba tekerleği vb.) aşırı ilgi göstermesi

Uzmandan Son Uyarı: "Profesyonel Destek Almaktan Çekinmeyin!"

Psikolog Beyza Karabağ, sözlerini tüm ebeveynlere yönelik önemli bir çağrıyla tamamladı: "Bu belirtiler, her çocukta görüldüğünde hemen bir bozukluk olduğu anlamına gelmez. Ancak bu davranışları çocuğunuzda sürekli ve yoğun bir şekilde gözlemliyorsanız, durumu görmezden gelmeyin. Bir çocuk psikoloğuna veya psikiyatristine danışarak profesyonel destek almak, çocuğunuzun gelecekteki yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyecek en önemli adımdır. Erken müdahale her zaman en iyi sonuçları doğurur."

Muhabir: Selim Çetinkaya