Sivas’ta, gökyüzünün sessizliğini delip geçen bir tür var: Sivas kuşu. Bu özel ırk; güçlü sesiyle, geniş kanat perdeleriyle, soğuğa dayanıklı kafasıyla ve uzun uçuş süreleriyle adeta gökyüzünün şampiyonu haline gelmiş durumda. Özellikle 15 ila 35 metre arasında sert bir depar atabilmesi ve 15 – 20 dakika boyunca döneğe gelmeden havada gezebilmesiyle diğer kuş ırklarından farklılaşıyor.
“Dört nesil, dört kan”
Yetiştiriciler, Sivas kuşunun dört nesilden geliyor oluşuna ve dört kandan oluşan ırk yapısına dikkat çekiyor. Kanat perdelerinin genişliği ve tüylerinin sık olması sayesinde, Sivas’ın sert kış koşullarına rahatlıkla uyum sağlıyor; bu da yerel iklime özel bir adaptasyonun işareti.
Uçuş Özelliklerinin Farkı
Diğer yörelerin kuşlarının bulunduğu yerde döndüğü ya da daha kısa süre havada kaldığı bir ortamda, Sivas kuşu havada daha uzun kalabiliyor; döneğe 15–20 dakikadan önce gelmiyor ve ardından da gezmeye çıkıyor. Ayrıca “çakır göz” ve “sarı göz” olarak adlandırılan iki cinse ayrılıyor. Bu cinler arasındaki doğru eşleştirme, yavruların uçuş kabiliyeti açısından büyük önem taşıyor.
45 Yıllık Tutku: Harun Yıldırım
Sivas’ta 55 yaşındaki yetiştirici Harun Yıldırım, çocukluğundan bu yana Sivas kuşu yetiştiriciliğiyle ilgileniyor ve tam 45 yıldır bu işi sürdürüyor. Neslini bozmayacak şekilde özenle çiftleştirme yapıyor. Yıldırım, “bu kuşların maddi bir değeri yoktur” diyerek onu bir tutku ve kültürel miras olarak gördüğünü belirtiyor.
Yıldırım’ın kullandığı yaklaşım şöyle:
Bol taklalı bir erkek ile bol taklalı bir dişi kuş eşleştirilirse, yavru “sararır” ve uçuş kabiliyeti zayıflar.
Özelliklerin birbirini tamamlaması gerekir.
Erkek kuşlar genellikle her zaman uçmaya hazır, dişiler yaygın olarak yumurtada oluyorlar.
Ekonomik ve Kültürel Değer
Sivas kuşunun fiyatı 500 – 600 bin lira arasında değişiyor. Yurt dışından talep geliyor olması da, bu cinsin yalnızca yerel değil küresel bir değer haline geldiğini gösteriyor. Yıldırım, kuşlarının yaklaşık 20 yıl yaşadığını söylüyor ve yetiştiriciliğin yalnızca ticari değil, aynı zamanda geleneksel bir sanat olduğunu vurguluyor.
Neden Öne Çıkıyor?
Kanat sesleri diğer ırklara kıyasla daha güçlü ve belirgin.
Tüy yapısı ve kanat genişliği sayesinde sert kış şartlarında bile dayanıklı.
Uzun süre havada kalabilme ve geniş dönüş mesafeleri uçuş açısından avantaj sunuyor.
Irkın korunmasına yönelik titiz seçim ve eşleştirme işlemleri, genetik sağlamlığı koruyor.
Sivas kuşu yalnızca bir kuş değil; bu, Sivas’ın sert iklimine uygun, uzun uçuş kabiliyeti olan, dört nesil boyunca sürdürülen bir miras. Harun Yıldırım gibi yetiştiricilerin çabası sayesinde hem kültürel hem ekonomik açıdan değer kazanıyor. Yurt dışındaki talepler, bu eşsiz ırkın sınırları aştığını ve gökyüzünde adını tüm dünyaya duyurabileceğini gösteriyor.
