CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Sivas Milletvekili Ulaş Karasu Türkiye genelinde etkili olan şap salgını nedeniyle hayvancılıkla geçinen vatandaşların büyük mağduriyet yaşadığını vurguladı. Özellikle Sivas’ın Şarkışla ilçesinde bulunan ve ülkenin en büyük canlı hayvan pazarı konumundaki pazarda uzun süredir satış yapılamadığını belirten Karasu, besicilerin ekonomik çıkmaza sürüklendiğini ifade etti.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın saha araştırmaları, şap hastalığının hâlâ yoğun şekilde yayıldığını ve tam olarak kontrol altına alınamadığını gösteriyor. Bu durum nedeniyle Türkiye’nin birçok ilinde hayvan pazarları kapatıldı. Bunlardan biri de Şarkışla Hayvan Pazarı… Uzun süreli kapanma, sadece kısa süreli açılımlar ardından yeniden kapatılma ile üretici açısından büyük bir darbe oldu.
Sivas ve ilçeleri aynı zamanda bir hayvancılık şehri olarak öne çıkıyor. Yaklaşık 390 000 büyükbaş hayvan varlığına sahip Sivas’ta, şap hastalığı besicileri ciddi şekilde mağdur etti. Zara ilçesinde 2 000 işletme ve yaklaşık 6 000 büyükbaş hayvanın bulunduğu bölgedeki salgın hâlâ sürerken; Şarkışla ilçesinde ise 34 000’e yakın büyükbaş hayvan bulunuyor ve bu yılın başından bu yana yaklaşık 500 hayvan telef oldu. İlçede hastalık kontrol altına alındığı açıklansa da hayvan pazarı hâlâ kapalı durumda. Kızılcakışla köyündeki bir çiftlikte yalnızca 27 hayvanın şaptan öldüğü bildirildi. Kangal ilçesinde de hastalık yakın zamanda kontrol altına alınmış olsa da hayvan alım-satımı sadece celepler aracılığıyla yapılmaya devam ediyor.
Karasu, Sivas’ta personel ve veteriner hekim eksikliği nedeniyle aşılama çalışmalarının yavaş ilerlediğine dair çok sayıda şikâyet alındığını aktardı. “Bu yılın başından beri Sivas dahil birçok ilde çok sayıda hayvan telef oldu. Aşılamaların, hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra değil, hastalık bölgeye ulaşmadan önce yapılması gerekirdi” diyerek erken aşılama ve doğru tedbirlerin önemine dikkat çekti. Mevcut durumda ise hastalık yayıldığı için sadece hastalık görülen köylere giriş-çıkış yasakları uygulanabildiğini, bu tedbirlerin sorunun çözümüne yeterli katkı sağlayamadığını belirtti. Aynı zamanda et ve süt üretiminde ciddi kayıplar yaşandığına, üreticinin artık üretim yapamaz hale geldiğine işaret etti.
Karasu, mobil ekiplerin kurulması, özellikle risk taşıyan bölgelere yönelik tedbirlerin artırılması ve yeterli sayıda veteriner hekimin görevlendirilmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca girdi maliyetlerinin her yıl hızla artığını vurguladı: “Geçen yıl gübrenin tonu 18 bin lira idi; bu yıl 36 bin lira oldu. Geçen yıl 14 bin lira olan sertifikalı arpa tohumunun tonu bu yıl 17 500-18 000 lira civarında. Yabancı ırk buğday tohumları çoğu 30 bin liranın altında değil; geçen yıl 17 bin liraydı. Çiftçi bütün bunlarla nasıl baş etsin? Üreticiye şimdi destek olmayacaksınız da ne zaman olacaksınız?” dedi.
Karasu, hastalığın yayılmasında kontrolsüz hayvan hareketliliği ve yurt dışından kaçak hayvan ticaretinin etkili olduğunu belirtirken, şunları ifade etti: “Veteriner destekleri artırılmalı, köy köy mobil sağlık ekipleri kurulmalıdır.” Öte yandan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması talebiyle verdiği soru önergesinde özetle şu soruları yöneltti:
Sivas ve ilçelerinde son bir yıl içinde kaç şap vakası tespit edildi?
Kaç köy ve mahallede karantina uygulandı?
Şarkışla Hayvan Pazarı başta olmak üzere ilçelerdeki hayvan pazarları toplam ne kadar süre kapalı kaldı? Bu kapanmaların üreticiye maliyeti ne oldu?
Veteriner ve teknik personel eksikliği nedeniyle aşılama çalışmalarında yaşanan aksaklıklar doğru mu?
Sivas’a geçici görevle personel takviyesi yapıldı mı? Yapıldıysa hangi ilçelere ne kadar personel gönderildi?
2025 yılı başından bu yana Sivas’ta kaç büyükbaş ve küçükbaş hayvan telef oldu?
Hayvan hareketliliği ve yurt dışından kaçak hayvan ticareti hastalığın yayılmasında ne kadar etkili oldu? Bakanlık bu konuda hangi somut önlemleri aldı?
Hayvanını satamayan, elinde kalan üreticilerin kredi borçları yapılandırılacak mı? Vade uzatımı gündemde mi? Üreticinin ekonomik yükünü hafifletmek için hangi destek mekanizmaları devreye alınacak?
Karasu’nın soruları, sadece Sivaslı üreticilerin değil, Türkiye genelinde hayvancılıkla geçimini sağlayan binlerce vatandaşın sesi oldu. Çiftçi bugün destek bekliyor; pazar yeniden açılacak mı, ölümler duracak mı ve üretici ne zaman nefes alacak?
