Anadolu’nun ticaret ve kültür merkezlerinden biri olan Sivas’taki geleneksel pazarlar, tezgahlarını süsleyen çeşit çeşit kuru meyve ve kuruyemişlerle her zaman hareketlidir. Ancak bugünlerde Sivas tezgahlarında gördüğünüz 750 TL’lik gün kurusu ya da 280 TL’lik kan üzümü gibi cazip etiketlerin ardında, Sivaslı tüketiciyi bekleyen büyük bir fiyat şoku gizleniyor.
Ne yazık ki, Sivas pazarlarında sergilenen bu uygun fiyatlı ürünler, bu yılın hasatını yansıtmıyor. Satıcılar da bu ürünlerin, geçen sezondan kalma (stok) mahsuller olduğunu belirtiyor. Sivas’taki bu stok dönemi bittiğinde, kuru meyve alıcılarını tam iki katlık bir zam dalgası bekliyor. Stok ürünlerin tükenmesiyle birlikte, kuru meyvelerin kilogram fiyatlarında iki kat artış öngörülüyor.
Zirai Don ve Maliyet Artışı: Sivas Pazarında Fiyatların Fırlamasının Çifte Nedeni
Kuru meyve piyasasında fiyatların bu denli keskin bir yükseliş trendine girmesinin ardında, bölgesel üretimi de etkileyen iki kritik unsur bulunuyor:
Zirai Don Felaketi: Bu yılın kritik dönemlerinde, özellikle kayısı, üzüm ve dut gibi temel kuru meyve ürünlerinin çiçeklenme veya erken meyve aşamasında yaşadığı şiddetli zirai don, rekolteyi ciddi oranda düşürdü. Bölgesel raporlar, ürün kaybının bazı çeşitlerde yüzde 50’nin üzerine çıktığını gösteriyor.
Maliyetlerdeki Fahiş Artışlar: Don kaynaklı arz sıkıntısına ek olarak, geçtiğimiz yıla kıyasla gübre, ilaç, işçilik ve enerji gibi tarımsal maliyetlerde yaşanan yüksek artışlar, üreticinin yükünü katladı.
Bu çifte baskı nedeniyle, stoklarda satılan uygun fiyatlı kuru meyvelerin yeni hasatta fiyatları iki katına çıkmak zorunda kalıyor. Donun en sert vurduğu ürünlerden biri olan kayısının ise, Sivas tezgahlarında kilogram fiyatının 1000 TL sınırına dayanması bekleniyor.
Sivaslı Tüketicinin Alışkanlıkları Değişiyor
Bu keskin fiyat sıçraması, Sivaslı tüketicilerin kuru meyveye olan yaklaşımını da değiştirecek gibi görünüyor. Alım gücünün düşmesiyle birlikte, sağlıklı atıştırmalık olarak görülen kuru meyvelerin daha az miktarlarda veya yalnızca özel günler için alınması bekleniyor.
Üreticiler ve sektör temsilcileri, TARSİM sigortasının yaygınlaştırılması ve devlet desteklerinin artırılması ile zirai don gibi iklimsel risklerin etkilerinin hafifletilerek fiyat dengesinin sağlanabileceğini dile getiriyor. Aksi takdirde, Sivas pazarlarındaki cazip stok etiketleri sadece birer anı olarak kalacak.
