Sivas'ta bir zamanlar salonların en prestijli köşesini süsleyen, öğrencilerin "ödev kapısı", meraklıların ise "dünyaya açılan penceresi" olan ansiklopediler, dijital çağın soğuk yüzüyle tanıştı. Bilgiye erişimin saniyelerle ölçüldüğü günümüzde, sayfaları çevrildikçe bilgi dağıtan o ağır ciltli külliyatlar, yerini akıllı telefonların ekranlarına bıraktı. Sivas'ta köklü bir geçmişe sahip olan ansiklopedi kültürü, teknolojinin hızlı yükselişi karşısında direnemeyerek tavan aralarında tozlanmaya terk edildi.
Başköşeden Bodrum Katına İniş
Geçmiş yıllarda Sivaslı ailelerin evlerinde bir statü sembolü olan ve çocukların eğitimi için büyük fedakarlıklarla alınan ansiklopedi setleri, bugün ev dekorasyonunda "fazlalık" olarak görülmeye başlandı. "Meydan Larousse"lardan "Ana Britannica"lara kadar uzanan ve bir döneme damgasını vuran bu eserler, artık vitrinlerden indirilip kolilere dolduruluyor. Evlerin en canlı odalarından sürgün edilen bu bilgi hazineleri, Sivas'taki pek çok evin bodrumunda veya tavan arasında kaderine terk edilmiş durumda sessizce bekliyor.
"Bir Tıkla" Gelen Kolaylık ve Kaybolan Emek
İnternetin hayatımıza bu denli nüfuz etmediği dönemlerde, Sivas İl Halk Kütüphanesi ve evlerdeki ansiklopediler adeta birer "bilgi kalesi" niteliğindeydi. Öğrenciler, performans ödevleri için saatlerce ciltler arasında kaybolur, aradıkları bilgiyi bulmak için yoğun bir emek harcardı. Ancak bugün Google ve diğer arama motorlarının sunduğu "bir tıkla" erişim kolaylığı, bu araştırma ruhunu tamamen öldürdü. Artık bilgiye ulaşmak için sayfaların kokusunu içine çekmek gerekmiyor; birkaç saniyelik ekran kaydırma hareketi yeterli oluyor.
Bilgi Mirası Yerini Dijital Çöplüğe mi Bıraktı?
Uzmanlar, bu değişimin sadece fiziksel bir materyal kaybı olmadığını, aynı zamanda öğrenme metodolojisinin de değiştiğini vurguluyor. Ansiklopedilerin o sararan sayfaları, sadece kuru bilgiyi değil; araştırmayı, doğrulamayı ve keşfetme heyecanını da barındırıyordu. Bugün ise Sivaslı gençler, doğruluğu tartışmalı dijital verilerle yetiniyor. Kütüphanelerin ansiklopedi bölümlerindeki o eski yoğun trafik, yerini internet kafelerin ve Wi-Fi noktalarının kalabalığına bırakmış durumda. Fiziksel temasla öğrenilen bilgi mirası, yerini dijital dünyanın hızına ve yüzeyselliğine teslim etti.
Nesiller Arası Kopuş: Tozlu Sayfalar
Gelinen noktada Sivas'ta bir kültür, teknolojinin ezici üstünlüğü karşısında yok olmayla yüzleşiyor. Şimdilerde tavan aralarındaki o tozlu koliler açıldığında, eski nesiller için nostaljik bir hüzün, yeni nesiller içinse "anlamsız bir kağıt yığını" görüntüsü oluşuyor. Z kuşağı, bu fiziksel bilgi kaynağının varlığından ve değerinden habersiz büyürken; ansiklopediler, Sivas'ın kültür tarihinin tozlu raflarında, bir daha inmemek üzere yerini alıyor. Teknoloji kazandı, ancak "araştırma kültürü" büyük bir yara aldı.
