Kadınların yaşamındaki en önemli doğal süreçlerden biri olan menopoz, artık yaşam süresinin uzamasıyla daha fazla gündeme geliyor. Peki, bu süreci yavaşlatmak ya da en azından erken gelmesini önlemek mümkün mü? Medicana Sağlık Grubu'ndan Doç. Dr. Aşkın Doğan, menopozdan kaçış olmasa da bazı kritik yaşam tarzı değişiklikleriyle erken menopoz riskinin önüne geçilebileceğini vurguluyor.
Bir Numaralı Risk Faktörü: Aile Mirası
Menopoza giriş yaşını belirleyen en temel faktörün genetik yatkınlık olduğunun altını çizen Doç. Dr. Aşkın Doğan, "Eğer ailede, özellikle annede erken menopoz öyküsü varsa, risk belirgin şekilde artar," diyor. Genetik mirasın yanı sıra, geçirilmiş yumurtalık ameliyatları, kemoterapi ve radyoterapi gibi tıbbi müdahaleler ile bazı otoimmün hastalıklar da menopoz yaşını öne çeken önemli faktörler arasında yer alıyor. Ancak tüm bu etkenlerin dışında, kontrolün tamamen kadınların kendi elinde olduğu alışkanlıklar da bulunuyor.
Farkında Olmadan Menopozu Öne Çeken 3 Hata
Genetik faktörler değiştirilemese de, yaşam tarzı seçimleri menopozun zamanlaması üzerinde doğrudan bir etkiye sahip. Doç. Dr. Doğan'a göre, özellikle üç sinsi alışkanlık süreci hızlandırıyor:
Toksinlere Maruz Kalmak: Sigara ve alkol tüketimi, yumurtalık fonksiyonlarına zarar vererek menopozu öne çeken en bilinen toksinlerin başında geliyor.
Yoğun Stres: Sürekli stres altında olmak, kortizol hormonunun üretimini artırır. Yüksek kortizol seviyeleri, yumurtalık fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek hormonal dengeyi bozar.
Sağlıksız Beslenme: Antioksidanlar, Omega-3, D vitamini ve B vitaminlerinden fakir bir diyet, vücudun genel sağlığını olduğu gibi üreme sağlığını da olumsuz etkiler.
Vücudun Verdiği İlk Sinyaller Nelerdir?
Menopoza geçiş dönemi, vücutta bazı belirgin sinyallerle kendini gösterir. Kadınların yaklaşık yüzde 80'i, gövdenin üst kısmından başlayıp yüze yayılan ve 2-4 dakika süren ani "sıcak basmaları" yaşar. Bu atakları terleme ve üşüme takip edebilir. Adet düzeninin önce sıklaşıp sonra seyrekleşmesi, depresyona yatkınlık ve özellikle bel çevresinde belirginleşen yağlanma da bu dönemin en yaygın belirtilerindendir.
Geciktirmek Mümkün mü? İşte Bilimsel Gerçekler
Doç. Dr. Aşkın Doğan, menopozu tamamen ertelemenin mümkün olmadığını, ancak sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimseyerek erken menopozun önüne geçilebileceğini belirtiyor. Uygun hastalarda kullanılan hormon replasman tedavileri, menopozu geciktirmese de sıcak basması ve vajinal kuruluk gibi semptomları hafifletmede oldukça etkilidir. İleride çocuk sahibi olmak isteyen ve yumurtalık rezervi azalmış kadınlar için ise "yumurta dondurma" işlemi doğurganlığı koruma altına alan en önemli yöntem olarak öne çıkıyor.
