Sivas'ta soğuk havaların bastırmasıyla birlikte vatandaşlar, kış hastalıklarına karşı korunmak için aktarların ve marketlerin yolunu tutarak bitki çaylarına yöneldi. Ancak uzmanlar, masum görünen bu çayların yanlış ve aşırı kullanımının ciddi tehlikeler barındırdığı konusunda uyarıyor. Dozunda kullanıldığında tedavi edici olan bitki çayları, aşırı tüketildiğinde ölüme bile sebep olabiliyor.
"Şifa Niyetine İçilen Çay, Karaciğer Kanserine Yol Açabilir"
Uzmanlar, bitki çaylarının soğuk algınlığı ve sindirim problemleri gibi basit hastalıklarda ilaca olan ihtiyacı azalttığını kabul ediyor. Medicana Konya Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Uzm. Dyt. Beyza Vural Öten, bu çayların farmakolojik etkileri olduğunu belirterek, "Kontrollü ve dozunda kullanım çok önemlidir. Dozunda kullanılırsa tedavi edici, dozunun üzerine çıkarıldığı zaman çeşitli hastalıklara hatta ölüme de sebep olabilir," dedi. Öten, uzun süreli ve yüksek dozda laksatif (bağırsak çalıştırıcı) içerikli çayların elektrolit ve potasyum kaybına, hatta karaciğer ve böbrek üzerinde aşırı yüke, en kötü senaryoda ise karaciğer kanserine kadar yol açabileceği konusunda uyardı.
Kaynağı Belli Olmayan Çaylara Dikkat!
Sivas'taki vatandaşların özellikle dikkat etmesi gereken bir diğer konu ise satın alınan bitkinin kaynağı. Uzm. Dyt. Öten, kaynağı, etiketi ve içeriği belli olmayan bitkilerden kesinlikle uzak durulması gerektiğini vurguladı. Bu tür ürünlerde toksik madde, pestisit (tarım ilacı) kalıntısı olabileceği gibi, etkiyi artırmak amacıyla (özellikle zayıflama çaylarında) içeriğine beyan edilmeyen tehlikeli kimyasallar karıştırılabileceğini belirtti. Sağlık Bakanlığı onaylı, eczanelerden veya güvenilir marketlerden alınan paketli ürünlerin tercih edilmesi gerektiği vurgulandı.
Kronik İlaç Kullananlar ve Gebeler İçin Kritik Uyarılar
Bitki çaylarının masum olmadığını belirten Öten, soğuk havalarda çok tercih edilen ada çayının aşırı (15-20 gram üzeri) kullanımının kalp çarpıntısına ve kalp yetmezliğine sebep olabileceğini söyledi. Ayrıca, "Kan sulandırıcı, tansiyon, diyabet veya antipsikotik ilaç kullananlar bitki çayı kullanırken mutlaka doktoruna danışmalı. Çünkü bitki çayı bu ilaçların emilimini yavaşlatabiliyor ya da bozabiliyor," diyerek hayati bir uyarıda bulundu. Örneğin, tansiyon ilacı kullananların yeşil çay tüketiminde çok dikkatli olması gerektiği belirtildi.
Gebeler, Emziren Anneler ve Bebekler Ne Yapmalı?
Peki, Sivas'taki anne adayları ve emziren anneler ne yapmalı? Uzm. Dyt. Beyza Vural Öten, gebelikte ıhlamur ve kuşburnu gibi daha güvenli çayların günde birer fincan içilebileceğini belirtti. Emziren annelerin ise süt artırıcı etkisiyle bilinen rezene, kimyon ve anason çaylarını ek olarak kullanabileceğini tavsiye etti. Ancak en kritik uyarı bebekler içindi: "İlk 6 ay bebeklere kesinlikle bitki çayı verilmemeli," diyen Öten, 6 aydan sonra annenin makul miktarda tüketebileceğini ifade etti.
