Bağımlılık ve duygu durum bozukluklarının tedavisinde "beyni adeta yeniden başlatan" Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS) adlı tedavi yöntemi, tıp dünyasında yeni bir umut kapısı aralıyor. Medicana International İzmir Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Müge Yaşar, cerrahi gerektirmeyen bu nöromodülasyon tekniğinin, beynin madde arama davranışını tetikleyen yolları "sessizleştirerek" bağımlılıkların sonlanmasını hedeflediğini belirtti.
TMS Nedir ve Nasıl Çalışır?
Dr. Müge Yaşar, TMS'yi, "Beynin belirli bölgelerine manyetik alan aracılığıyla uyarı gönderen, cerrahi gerektirmeyen bir nöromodülasyon tedavisidir," sözleriyle tanımladı. Tedavi sırasında kafa derisine yerleştirilen elektromıknatıslar aracılığıyla, beyindeki nöronların elektriksel aktivitesinin uyarıldığını belirten Yaşar, "Bu uyarılar sinaptik plastisiteyi, yani beynin yeniden yapılanmasını etkileyerek, özellikle karar verme merkezimiz olan prefrontal korteks ve duygu-motivasyon bölgemiz olan limbik sistem arasındaki iletişimi düzenleyebilmektedir," dedi. Bu sayede serotonin ve dopamin gibi mutluluk ve motivasyonla ilişkili nörotransmitterlerin seviyelerinde olumlu değişimler sağlandığı ifade edildi.
Bağımlılığı Tetikleyen Yolları "Sessizleştiriyor"
Bağımlılık sürecinde beynin "ödül devresi"nin adeta kontrolsüz çalıştığını ve aşırı uyarıldığını aktaran Dr. Yaşar, TMS tedavisinin bu devreyi yeniden düzenlemeye odaklandığını vurguladı. Dr. Yaşar, "TMS ile amaç, madde arayışını ve anlık haz beklentisini azaltarak kişinin öz denetimini güçlendirmektir. Böylece kişi, bir maddeye ya da davranışa yönelmeden önce durup düşünebilme kapasitesi kazanır," diye konuştu. Bu yöntemin, ilaç kullanmak istemeyen veya ilaç tedavisine direnç gösteren hastalar için önemli bir avantaj sunduğunun altı çizildi.
Kimler İçin Uygun Değil? (Doğru Bilinen Yanlışlar)
Dr. Yaşar, TMS tedavisinin her hasta için uygun olmadığını ve planlamanın mutlaka bir psikiyatrist tarafından yapılması gerektiğini belirtti. Epilepsi (sara) öyküsü olanlar, kafatasında metal implant (plaka vb.) veya kalp pili taşıyanlar ile gebeler için bu yöntemin şu an için önerilmediğini söyledi. Dr. Yaşar, tedaviye dair doğru bilinen yanlışlara da değinerek, "Bu yöntem bir zihin kontrolü ya da hafıza silme tekniği değildir. TMS, kişinin özgür iradesini ortadan kaldırmaz; tam aksine bilişsel kontrolünü güçlendirir ve beynin doğal iyileşme kapasitesini destekler," dedi.
Seans Nasıl Uygulanır? Hasta Günlük Hayatına Dönebilir
Tedavinin konforlu bir süreç olduğunu belirten Dr. Yaşar, seansların ayaktan uygulandığını, anestezi gerektirmediğini kaydetti. Hastanın rahat bir koltukta otururken, baş bölgesine yerleştirilen bobin aracılığıyla hafif tıklama sesleri ve yüzeysel bir titreşim hissettiğini söyleyen Yaşar, "Bu his kısa sürer, rahatsız edici değildir ve hasta seans biter bitmez normal hayatına dönebilir," dedi. Bağımlılık vakalarında tedavinin genellikle 20 ila 30 seans arasında sürdüğü belirtilirken, en verimli sonuçların psikoterapi ile birlikte alındığı vurgulandı.
