Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte Anadolu'nun pek çok yerinde olduğu gibi Yozgat’ın Sorgun ilçesine bağlı Alcı Köyü’nde de kışlık salça telaşı başladı. Ev yapımı salçanın hem lezzeti hem de katkı maddesi içermemesi, onu sofraların vazgeçilmezlerinden biri yapıyor. Alcı Köyü sakinleri ise bu geleneği nesilden nesile aktarıyor.
Salça yapım süreci, bahçeden toplanan organik domateslerin ayıklanıp yıkanmasıyla başlıyor. Naylon torbalara konulan domateslerin üzerine kaya tuzu serpilerek 3-4 gün dinlenmeye bırakılıyor. Bu süreçte domatesler suyunu bırakıyor, ardından çırpılarak eziliyor ve elekten geçirilerek posası ayrılıyor. En son aşamada ise odun ve tezek ateşinde büyük kazanlarda kıvam alana kadar ağır ağır kaynatılıyor.
Tezek Ateşinde Pişen Salçanın Sırrı: Dinlene Dinlene Lezzet Kazanıyor
Köy sakinlerinden Raziye Gök, çocukluğunda annesinden öğrendiği yöntemle 40 yıldır kendi salçasını yapıyor. Sürecin her adımını büyük bir titizlikle gerçekleştirdiğini anlatan Gök, domatesin fidesinden sofraya kadar olan tüm aşamaları kendi eliyle yapıyor.
“Domatesin fidelenmesiyle başlıyoruz. Yetiştiğinde kızaranları toplarız, 2 gün dinlendirir, sonra doğrayıp torbaya koyarız. 3 gün torbada bekletiriz. Ardından ezeriz, elekten geçiririz ve kaynatmaya başlarız. Geceden sabaha kadar dinlenir, sonra bidonlara doldururuz. İşte o zaman salçamız yemeğe hazır hale gelir,” sözleriyle süreci özetledi.
Ev Ekonomisine Katkı: Bir Bidon Salça Bin Lira
Raziye Gök, ev ekonomisine sağladığı katkıya da dikkat çekiyor. Bahçesinde yetiştirdiği domateslerden ürettiği salçaların hiçbir katkı maddesi içermediğini ve uzun ömürlü olduğunu vurguluyor:
“Fidesini kendim yetiştiriyorum. Pişirirken hem odun hem tezek kullanıyorum. Tezekle pişince daha lezzetli oluyor. Salçam 2-3 yıl bozulmaz. Ev yapımı olduğu için tuz oranı fazla. Güneş görmeyen yerde saklandığında hiç sorun yaşanmaz. Dışarıdan bir bidon salça alacağım bin liraya, onun yerine kendi ürettiğim salçayı kızlarıma, gelinlerime gönderiyorum. Arabaşı çorbasına da çok yakışıyor.”
Katkı maddesi kullanılmadan yapılan doğal salçalar, doğru saklama koşullarıyla yıllarca bozulmadan kalabiliyor. Raziye Gök’ün salçaları da bunun en güzel örneklerinden biri. Gök, ev salçalarının raf ömrünün 2 ila 3 yıl arasında değiştiğini belirterek, doğal yöntemlerle yapılan gıdaların kıymetinin giderek arttığını söylüyor.
