Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), milyonlarca çalışanın erken emeklilik hayalini etkileyecek tarihi bir karara imza attı. Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ), yani bilinen adıyla "yıpranma payı" sisteminde köklü bir değişikliğe gidildi. Nisan 2025 itibarıyla geçerli olan yeni düzenleme, özellikle 47-51 yaş aralığındaki çalışanları yakından ilgilendiriyor. Artık her meslek kodu, emeklilik yaşını doğrudan belirleyecek.
Türkiye'de çalışma hayatının en önemli gündem maddelerinden biri olan erken emeklilikte yeni bir dönem resmen başladı. SGK, yıpranma payı hakkını sadece işini yaparken fiilen ve doğrudan yüksek riske maruz kalan meslek gruplarıyla sınırlandırdı. Bu karar, hangi mesleklerin erken emeklilik avantajını koruyacağını, hangilerinin ise bu hakkı kaybedeceğini netleştirdi.
Yıpranma Hakkı Devam Eden Riskli Meslekler
Yeni düzenlemeye göre, mesleğinin doğası gereği bedensel ve zihinsel olarak daha hızlı yıpranan çalışanlar, erken emeklilik hakkını korumaya devam edecek. Bu kritik listede yer alan bazı meslek grupları şunlar:
- Yer altı maden işçileri
- Asit ve kimyasal madde üretimi yapan sanayi çalışanları
- Sağlık personeli ve doktorlar
- Emniyet ve Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları
- İtfaiye ve yangın söndürme ekipleri
- Basın ve gazetecilik mesleğini icra edenler
Bu mesleklerde çalışanlar, sigortalılık sürelerine eklenen prim günleri sayesinde emeklilik yaşını daha erkene çekebilecekler.
Dikkat: Bu Meslekler Artık Yıpranma Payı Kapsamında Değil!
SGK tarafından yayımlanan 98 sayfalık güncel meslek kodu listesiyle birlikte, daha önce yıpranma payından yararlanan birçok meslek bu hakkını kaybetti. Görevi başında doğrudan hayati veya sağlık riski taşımadığı değerlendirilen ve FHSZ kapsamından çıkarılan bazı meslekler ise şöyle:
- Aşçılar ve mutfak görevlileri
- Çaycılar
- Bekçiler
- Sekreterler ve ofis yöneticileri
- Muhasebeciler
- Belediye başkanları
- Danışmanlar
- Bar çalışanları
- Balık toptancıları
- Hizmetliler
İşverenlere Kritik Uyarı: Tek Bir Hatalı Kod Hakkınızı Yakabilir!
Yeni sistemle birlikte en büyük sorumluluk işverenlere yüklendi. Çalışanların SGK'ya doğru meslek kodlarıyla bildirilmesi zorunlu hale getirildi. Riskli bir işte çalışmasına rağmen, meslek kodu hatalı bildirilen bir çalışan, yıpranma payı hakkından mahrum kalacak. SGK, bu tür hataların önüne geçmek için bildirimleri sistem üzerinden otomatik olarak denetleyecek.
Hatalı Koda Karşı İtiraz ve Düzeltme Mümkün
Eğer riskli bir işte çalıştığınız halde meslek kodunuzun yanlış bildirildiğini düşünüyorsanız endişelenmeyin. İşvereniniz, SGK'ya resmi bir başvuru yaparak ve çalışanın fiili görevini belgelerle kanıtlayarak bu hatayı düzeltebilir. Başvurunun olumlu sonuçlanması durumunda, yıpranma payı hakkınız iade edilecektir.
Yeni Düzenleme Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. FHSZ (Yıpranma Payı) tam olarak nedir? Fiili Hizmet Süresi Zammı, ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara, normalden daha erken emekli olabilmeleri için sigortalılık sürelerine eklenen ek prim günlerini ifade eder.
2. Yeni FHSZ sistemi ne zaman başladı? Düzenleme, Nisan 2025 dönemi bildirimleriyle birlikte resmen yürürlüğe girdi ve Mayıs 2025'ten itibaren fiili olarak uygulanmaya başlandı.
3. Meslek kodumun doğru olup olmadığını nasıl öğrenebilirim? e-Devlet üzerinden SGK hizmet dökümünüzü kontrol ederek işvereninizin sizi hangi meslek koduyla bildirdiğini görebilirsiniz.
4. Yanlış kodla bildirildiğimi fark edersem ne yapmalıyım? Durumu derhal işvereninize bildirerek SGK'ya gerekli belgelerle düzeltme başvurusunda bulunmasını talep etmelisiniz.
5. Hangi mesleklerin FHSZ kapsamında olduğunu nereden görebilirim? En güncel ve detaylı meslek kodu listesine SGK'nın resmi internet sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz.
