Türkiye'nin en soğuk illerinden Sivas'ta, özellikle kırsal kesimde kış hazırlıkları baharın gelmesiyle birlikte hız kazandı. Köylerde ısınmanın ve pişirmenin vazgeçilmezi olan, odun ve kömüre göre kalorisiyle "soba delen" olarak da tabir edilen geleneksel yakıt tezeğin hazırlanma mevsimi geldi.

Sinek ve haşere kabusu yaşanmasın diye ekipler seferber oldu Sinek ve haşere kabusu yaşanmasın diye ekipler seferber oldu

Ahırlardan sobalara uzanan emek dolu yolculuk

Peki, Anadolu'nun bu kadim yakıtı nasıl hazırlanıyor? Kış boyunca ahırların zemininde hayvanların altında biriken ve samanla karışarak sıkışan gübreler, bahar aylarında adeta bir hazineye dönüşüyor.

Sivas merkeze bağlı Köklüce köyünde olduğu gibi birçok köyde, köylüler bel ve küreklerle bu tabakayı özenle dikdörtgen kalıplar halinde kesiyor.

Kesilen bu tezek kalıpları, el arabalarıyla güneş gören açık alanlara taşınıyor ve burada yaklaşık üç ay boyunca kurumaya bırakılıyor.

İyice kuruyan tezekler, daha sonra kışın kullanılmak üzere özenle "kömürlük" adı verilen depolara istifleniyor. Bu işlem sırasında kırılan veya ezilen parçalar ise ziyan olmuyor, tarlalara gübre olarak serpilerek toprağa can veriyor.

Sıfır maliyet, yüksek verim: Tezek neden hala gözde?

Artan kömür ve odun fiyatları karşısında tezek, Sivas köylüsü için sadece bir gelenek değil, aynı zamanda önemli bir ekonomik avantaj sağlıyor. Köklüce köyünden küçükbaş hayvan yetiştiricisi Özkan Yıldırım, tezeğin faydalarını şöyle anlatıyor:

"Kömür paralı, tezek ise hayvanlarımızdan bize hiçbir ücret alınmadan, karşılıksız olarak oluşuyor. Bu sayede kışlık yakacak maliyetini sıfıra indiriyoruz.

Biz hayvanların yemini, suyunu veriyoruz, onlar da bize kışlık yakacağımızı temin ediyor. Ayrıca kömürün dumanı, isi gibi zararları var, tezek öyle değil. Hem sıfır maliyetli hem de daha mantıklı."

Yüksek kalorisi, sıfır maliyeti ve çevreye kömüre göre daha az zarar veren yapısıyla tezek, Sivas köylerinde kış aylarının zorlu şartlarına karşı en doğal ve ekonomik çözüm olmaya devam ediyor.

Baharla başlayan bu tatlı telaş, Anadolu insanının doğayla uyum içinde yaşama kültürünün ve kışa hazırlıklı olma geleneğinin de bir parçası.

Kaynak: İHA