Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik alanında dikkat çeken yerli bir projeye ev sahipliği yapıyor. Üniversitede yürütülen çalışmada, bugüne kadar büyük ölçüde boşa giden atık ısı, elektrik enerjisine dönüştürülerek özellikle giyilebilir teknolojiler için alternatif bir güç kaynağı haline getiriliyor.
Dünya genelinde kullanılan enerjinin önemli bir bölümünün, dönüşüm süreçleri sırasında atık ısı olarak kaybolduğu biliniyor. Sanayi, ulaşım ve günlük yaşamda ortaya çıkan bu ısı kayıplarının değerlendirilmesi ise yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji çalışmaları açısından her geçen gün daha fazla önem kazanıyor. İşte bu noktada Sivas’ta yürütülen çalışma, enerjiye bakış açısını değiştirecek nitelikte bir çözüm sunuyor.
İnsan Vücudu ile Çevre Arasındaki Sıcaklık Farkı Elektriğe Dönüşüyor
Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde geliştirilen projede, termoelektrik prensipler kullanılarak sıcaklık farkından elektrik enerjisi elde ediliyor. Araştırma kapsamında; uçak egzoz sistemleri, araçların egzoz manifoldları, balatalar ve motor blokları gibi yüksek sıcaklığa maruz kalan bölgelerin yanı sıra, insan vücudu ile çevre arasındaki sıcaklık farkı da enerji üretiminde değerlendiriliyor.
Yaklaşık 36,5 derece olan insan vücudu sıcaklığı ile ortam sıcaklığı arasındaki farktan faydalanılarak elektrik üretilebildiği belirtiliyor. Bu sayede, sürekli insan vücuduyla temas halinde olan elektronik sistemler için destekleyici bir enerji kaynağı oluşturulması hedefleniyor.
“Atık Isıyı Faydalı Bir Enerjiye Dönüştürmeye Çalışıyoruz”
Projeye ilişkin açıklamalarda bulunan Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Uçak Mühendisliği Araştırma Görevlisi İlhan Danacı, çalışmanın çıkış noktasının alışılmışın dışında olduğunu vurguladı. Danacı, bilim kurgu filmlerinde sıkça karşılaşılan “insanın enerji kaynağı olarak kullanılması” fikrinden ilham aldıklarını belirterek şunları söyledi: “Aslında biz burada atık olarak ortaya çıkan bir ısıyı, sıcaklık farkı sayesinde elektrik enerjisine dönüştürmeye çalışıyoruz. Küresel ölçekte enerji dönüşüm süreçlerine bakıldığında, enerjinin yaklaşık üçte ikisinin farklı aşamalarda kaybolduğu görülüyor. Bu nedenle atık ısının değerlendirilmesi büyük önem taşıyor.”
Şarj Süresi Uzayabilir, Pil Kullanımı Azalabilir
Danacı, geliştirilen sistemin yüksek güçlü cihazları çalıştırmayı hedeflemediğinin altını çizerek, çalışmanın özellikle düşük güç tüketimli elektronik sistemler için önemli avantajlar sunduğunu ifade etti. İşitme cihazları, akıllı saatler ve sensör tabanlı giyilebilir teknolojilerin bu kapsamda öne çıktığını belirten Danacı, şu değerlendirmede bulundu: “İnsan vücuduyla sürekli temas halinde olan bu cihazlar, oluşan sıcaklık farkı sayesinde elektrik üretebilir. Bu durum, cihazların pil ömrünü uzatabilir ya da şarj etme sıklığını azaltabilir.”
Yerli ve Yenilikçi Malzeme Yaklaşımı
Çalışmanın literatürdeki benzerlerinden ayrılan yönlerine de değinen Danacı, iletken ve yalıtkan polimerlerin bir arada kullanıldığı farklı bir malzeme yaklaşımı geliştirdiklerini söyledi. Projenin TÜBİTAK’a sunularak başarıyla tamamlandığını belirten Danacı, uzun vadede bu sistemin giyilebilir teknolojiler için önemli bir tamamlayıcı enerji çözümü olabileceğini vurguladı.
Bilim kurgu filmlerinde hayal edilen fikirlerin, mühendislik ve bilimsel çalışmalarla gerçekçi ve uygulanabilir çözümlere dönüşebileceğini gösteren bu proje, Sivas’tan yükselen yenilikçi bir enerji vizyonu olarak dikkat çekiyor.
