Teknolojinin hızlı yükselişi, geleneksel Türk Halk Müziği’nde yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Yapay zekâ ile oluşturulan türkü ve şarkılar özellikle gençler arasında büyük ilgi görürken, halk ozanları ve âşıklar ikiye bölündü. Kimileri yapay zekâyı gelişimin kaçınılmaz bir parçası olarak desteklerken, kimileri kültürel değerlerin erozyona uğradığını düşünüyor.
Son yıllarda müzik dünyasında giderek artan yapay zekâ uygulamaları, Türk Halk Müziği’nin de kapısını araladı. Popüler türkülerin yapay zekâ ile farklı tarzlarda seslendirilmesi kimi dinleyiciler tarafından beğenilirken, bazıları bu durumun gelenekten uzaklaştırdığı görüşünde. Özellikle genç nesil yeni tarzları ilgiyle takip ederken, daha büyük yaş grupları kültürel mirasın tehlike altına girdiğini savunuyor.
“Bunu da hor göremeyiz”
Sivaslı halk ozanı Zeki Hayaloğlu, yapay zekânın yok sayılacak bir teknoloji olmadığını vurgulayarak şöyle konuştu:**
“Her şeyden önce kendi müziğimizi kaybetmememiz gerekiyor. Yapay zekâ bazı konularda gerekli bir ihtiyaç. Geliştirilmiş ciddi bir teknoloji ve bunu hor görmüyorum. Oğlum benim bir eserimi yapay zekâ ile denedi; başka bir ses, başka bir sanatçı gibi okumuş ama hoşuma da gitti. Temel kayıtları bozacağını sanmıyorum ancak kötü kullanılırsa kültürümüzü olumsuz etkileyebilir.”
“O yapay ben asıl”
Uzun yıllardır türkü yazıp besteleyen Ozan Efsani mahlaslı Mustafa Efsani ise endişeli bir tonla konuştu:**
“Adı üstünde o yapay, ben asıl. Ben varken onun adının geçmemesi gerekiyor. Böyle devam ederse bizi tamamen silerler. Düğünlerde, festivallerde insanlar artık fişi prize takar yapay zekâya söyletir. Gençler yapay zekâdan ellerini çeksinler, buraya gelsinler. Benim 40 talebem var, sazı öğretsinler. Hem kısa hem uzun sap gösteririm. Gençlere tavsiyem bu.”
“Kültürümüzü zayıflatabilir”
Halk ozanı Kenan Bilgaç ise teknolojinin doğru kullanılmadığında kültüre zarar verebileceğini belirtiyor:**
“Teknolojinin hızına yetişemiyoruz. İyi kullanırsan iyi, kötü kullanırsan kötü. Ben birkaç eser gönderdim, özgün müzik olarak geri göndermiş ama benim tarzıma uygun değil. Bizim türkülerimizin makamları, tavrı belli olmalı. Kültürümüzü zayıflatabilir, olumsuz etkileyebilir. Gençler özünden öğrensinler ama baksınlar da; yine de aslıyla yaşatsınlar.”
Gelenek mi değişim mi?
Tartışmanın merkezinde tek bir soru duruyor: “Yapay zekâ türkülerin ruhunu koruyabilir mi?”
Kimi halk ozanları teknolojiyi kültürün gelişimi için bir araç olarak görürken, kimi ise sahneleri, ustalığı ve kültürel birikimi değer kaybına uğratacağı görüşünde. Ancak tüm taraflar aynı noktada birleşiyor: Türk Halk Müziği’nin özü korunmalı.
