Türkiye genelinde olduğu gibi, Sivas’ta da dijitalleşme rüzgarı, yıllarca evlerin en kıymetli köşesinde saklanan o tozlu ve ağır fotoğraf albümleri kültürünü yavaş yavaş tarihin tozlu raflarına kaldırıyor. Akıllı telefonların hayatımıza girmesiyle birlikte, Sivaslı ailelerin anıları saklama alışkanlığı kökten değişti.
Geçmiş yıllarda, özel günler veya sadece bir hatıra kalsın diye fotoğrafçıların yolunu tutmak bir ritüeldi. Stüdyo ışıkları altında verilen özenli pozlar ve sabırsızlıkla beklenen "tab edilme" süreci, yerini artık bir tıkla çekilen binlerce kareye bıraktı. Ancak bu dijital kareler, ne yazık ki eski albümlerin sıcaklığını ve nostaljisini veremiyor.
Soğuk Cam Ekranlar: Harddiskler Anıların Dijital Çöplüğü Oldu
Eskiden albüm sayfalarını çevirirken duyulan hışırtı ve rüzgarı, yerini soğuk cam ekranlara bıraktı. Yüksek hafızalı telefonlar ve taşınabilir diskler, binlerce fotoğrafı kolayca depolayabilse de, bu karelerin çoğu tekrar dönülüp bakılmadan dijital çöplüklere dönüşüyor.
Sivaslı aile meclislerinde elden ele dolaşan o ağır albümlerin yerini, artık bir tablet ekranında sağa sola yapılan parmak hareketleri aldı. Bu durum, anıların değerini yitirmesine ve fotoğrafın yaşanmışlık hissini kaybetmesine neden oluyor. Artık anılar, dokunulan bir nesne olmaktan çıkıp, kolayca silinebilen bir veri dosyasına indirgenmiş durumda.
Yapay Zeka Tehdidi: Anıların Gerçekliği Tehlikede
Teknolojinin geldiği son nokta, sadece depolamayı değil, anıların "gerçekliğini" de değiştiriyor. Yapay zeka (YZ) destekli yeni nesil uygulamalar, hiç yaşanmamış anları veya yan yana gelmemiş insanları aynı karede buluşturabiliyor.
Sivas’ta da yaygınlaşan bu dijital manipülasyonlar, fotoğrafın en temel niteliği olan belge niteliğini zedeliyor. Yapay zeka ile kurgulanan sanal hatıralar, gerçeğin yerini alarak, yaşanmışlık hissini zayıflatıyor ve anıların güvenilirliğini tehlikeye atıyor. Artık bakılan bir kare, geçmişin kesin bir kanıtı olmaktan uzaklaşıyor.
Esnafın Çaresizliği: Ekonomik Fatura Fotoğrafçılara Çıktı
Bu köklü dijital dönüşümün ekonomik faturası ise en çok Sivas’taki emektar fotoğrafçı esnafına çıktı. Eskiden vesikalık çekimlerinin yanı sıra, aile boyu stüdyo çekimleriyle geçimini sağlayan esnaf, artık sadece zorunlu hallerde kapısı çalınan dükkanlara dönüştü.
Fotoğraf baskısının neredeyse tamamen bitmesi, esnafı zor durumda bırakırken, bir dönemin en sıcak aile geleneği olan fotoğraf albümleri de yok olmaya yüz tutmuş durumda. Geriye sadece koleksiyoncuların elinde kalan siyah beyaz kareler ve "Nerede o eski bayram fotoğrafları" dedirten derin bir özlem kalıyor.
