Sivas'ın tarihi dokusunu ilmek ilmek işleyen, ekonomisinin can damarı olan çarşı esnafı, dijital çağın dev dalgaları altında ayakta kalma mücadelesi veriyor. Birkaç tıkla yapılan online alışverişler, yerel dükkanların ışıklarını bir bir söndürürken, esnaftan geleceğe dair karamsar bir kehanet yükseliyor: "Korkarım ki 10 yıl sonra 'küçük esnaf' diye bir kavram kalmayacak."
Bu çarpıcı sözlerin sahibi, Sivas'ta erkek giyim mağazası işleten Muhammet Kaya. Yıllardır tecrübesiyle müşterilerine hizmet veren Kaya, e-ticaret platformları ve sosyal medya satışları karşısında yaşadıkları çaresizliği, "mum gibi eriyoruz" diyerek özetliyor.
"Rahatlık Tercih Ediliyor Ama Güven Esnafta"
Müşterilerin artık evlerinin konforunda, tek bir tıkla dünyanın dört bir yanından sipariş verebildiğini belirten Kaya, "Vatandaş, evinde oturduğu yerden sipariş vermenin rahatlığını tercih ediyor. Bu, bizim en büyük dezavantajımız" diyor. Ancak Kaya, bu dijital rahatlığın görünmeyen bir yüzü olduğuna dikkat çekiyor. "İnternetten alınan ürün sorunlu çıktığında ne oluyor? İade süreci, kargo takibi... Oysa müşteri bizim dükkanımıza geldiğinde karşısında derdini anlatacağı, ona çözüm bulacak birini buluyor. E-ticarette bu sıcak ilişki ve güven yok."
"Sürüm" Mantığıyla Rekabet Etmek İmkansız
Peki, müşteri neden hala interneti tercih ediyor? Muhammet Kaya, bu sorunun cevabını dürüstçe veriyor: Fiyat. İnternet satıcılarının devasa satış hacimleri sayesinde inanılmaz fiyat avantajları sunduğunu belirten Kaya, rekabetin imkansızlığını şu sözlerle açıklıyor: "İnternet satıcısı 'sürüm' mantığıyla çalışıyor. Günde 350 adet ürün satıp her birinden 50 lira kâr etmesi onun için yeterli. Bizim Sivas esnafı olarak bu satış rakamlarına ve bu fiyatlara ulaşma şansımız yok."
Sadık Müşteri Bile İnternete Yöneldi
Geçmişte her esnafın kendine has, sadık bir müşteri kitlesi olduğunu ancak artık bu kitlenin bile küçük de olsa internetten alışveriş yaptığını söyleyen Kaya, geleceğe dair endişelerini gizlemiyor. Çevresindeki birçok esnaf arkadaşının kepenk kapatma noktasına geldiğini duyduğunu belirten Kaya, sözlerini acı bir gerçekle noktalıyor: "Dünyada her şey internet üzerinden dönüyor. E-ticaret, günümüz esnafını yavaş yavaş bitiriyor. Esnaf, adeta sönüyor."
