Multiple Skleroz (MS), genellikle ani gelişen uyuşma, güçsüzlük, görme kaybı gibi "ataklarla" tanınan bir sinir sistemi hastalığı. Ancak uzmanlar, MS'in buz dağının görünmeyen bir yüzü olduğuna dikkat çekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü'nden Uzm. Dr. Özden Yener Çakmak, ataklar kadar önemli olan ve hastaların günlük yaşamını adeta bir kabusa çevirebilen 5 temel rahatsızlığı ve çözüm yollarını anlattı.
Sinsi Düşman: Bitmeyen Yorgunluk
MS hastalarının en sık dile getirdiği şikayetlerin başında yorgunluk geliyor. Dr. Çakmak, bu durumu "Sabah uyanıldığında bile geçmeyen, gün ortasında artan ve en basit aktiviteleri bile yapmayı engelleyen fiziksel veya mental enerji kaybı" olarak tanımlıyor. Isı ve stresle daha da kötüleşen bu durumun, enfeksiyon, anemi veya ilaç yan etkileri gibi başka nedenlerden de kaynaklanabileceğini belirten Çakmak, doğru teşhisin önemini vurguluyor. Tedavide ise sağlıklı beslenme, 7-8 saatlik düzenli uyku, sigara ve alkolden uzak durma gibi yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra fizik tedavi ve medikal ilaçların da etkili olduğunu belirtiyor.
Ruh Sağlığını Hedef Alıyor: Depresyon
MS hastalarında en sık görülen nöropsikiatrik belirti depresyon. Uzm. Dr. Çakmak, hastaların yaşam kalitesini ve tedaviye uyumunu derinden etkileyen bu duruma dikkat çekiyor. "Depresyonun yanı sıra anksiyete, panik bozukluk, konsantrasyon güçlüğü ve hafıza sorunları da sıkça görülür," diyen Çakmak, erken tanı ve tedavinin kritik olduğunu vurguluyor. Psikoterapi, davranışsal terapiler ve ilaç tedavileriyle bu sorunların etkin bir şekilde yönetilebileceğini ifade ediyor.
Geceleri Kabusa Çeviren Sorun: Uyku Bozuklukları
Uykuya dalamama, gece sık sık uyanma veya saatlerce uyunmasına rağmen devam eden gündüz uykululuğu... Bu problemler MS hastalarında yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiliyor. Dr. Çakmak, "Kötü uyku kalitesi, yorgunluğu ve bilişsel bozuklukları tetiklerken, iyi uyuyan hastaların fiziksel aktivite seviyeleri ve yürüme kapasiteleri daha yüksek oluyor," diyerek uyku hijyeninin ve altta yatan nedenlerin tedavi edilmesinin önemini belirtiyor.
Sosyal Hayatı Baltalıyor: İdrar Problemleri
MS hastalarında sıkça rastlanan bir diğer sorun ise idrar problemleri. Aniden gelen idrar yapma isteği, idrar kaçırma, sık tuvalete çıkma veya mesaneyi tam boşaltamama gibi belirtiler, hastaların sosyal yaşamını ve günlük aktivitelerini ciddi anlamda kısıtlayabiliyor. Dr. Çakmak, bu durumun tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini düşürdüğünü belirterek, mutlaka bir ürolojik değerlendirme yapılması gerektiğini söylüyor.
Nedeni Tam Bilinmiyor: Migren ve Baş Ağrıları
Araştırmalar, özellikle migren ve gerilim tipi baş ağrılarının MS hastalarında normal popülasyona göre daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor. Bu birlikteliğin nedeni tam olarak aydınlatılamamış olsa da, kullanılan bazı MS ilaçlarının da baş ağrısını tetikleyebildiği biliniyor. Uzm. Dr. Özden Yener Çakmak, bu nedenle yeni başlayan veya şiddeti artan baş ağrısı durumlarında hastaların mutlaka doktor kontrolünden geçerek uygun atak ya da koruyucu tedavileri alması gerektiğini vurguluyor.
