Depreme dayanıklı olarak reklamlarda yer alan lüks binaların yıkılması ve hatta daha inşaat halindeki binaların yıkılması insanlarımızı tedirgin etti. Sivas deprem kuşağında. Her depremin ardından artçılarıyla birlikte sallanan Sivas’ta da bu konudaki hassasiyet fazlasıyla kendini gösterdi. İşte bu noktada yaşadığınız binanın sağlamlığından nasıl emin olacaksınız? Nereye müracaat edeceğiz? Binanızın hastanelere veya deprem toplanma alanlarına giden yolları kapatmayacak şekilde mahallenizin de başına çökmeyeceğini nasıl garanti edeceksiniz? Sorularına cevap arıyorlar. Yaşadığınız binanın depreme dayanıklılığını yani deprem testi (Bina Performans Analizi) ettirmek için önünüzde iki yol var: Belediye, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Kaymakamlık gibi resmi kurumlara başvurmak veya özel bir şirketle anlaşmak ki ilimizde hizmet veren Yapı Denetim Firmaları bulunmaktadır. İşte bu noktada Sivas Belediyesi ve Çevre Şehircilik İklim Değişikliği İl Müdürlüğü koordinasyonuna büyük ihtiyaç duyulmaktadır. Belediye ile birlikte Müdürlük koordinesinde yapılacak olan çalışmalar biran önce başlanmalı, ilk olarak ilimizdeki eski binalar olmak üzere tüm binaların konrollüğü gerçekleştirilmeli. binanıza deprem dayanıklılık testi yaptırmaya karar verdiyseniz, bu risk analizini göz boyayarak değil, gerçekten hakkını vererek yaptıracağınız firmada aramanız gereken özellikler şunlar: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan lisans almamış firmalardan uzak durun (Lisanslandırılmış kurum ve kuruluşların listesine de Bakanlığın internet sitesinden ulaşmak mümkün); Seçtiğiniz firmanın referanslarını, geçmişte üstlendikleri işleri kontrol edin; Mümkünse, incelemeyi yapacak mimar ve mühendislerin deneyimleri hakkında bilgi edinin; Firmanın binayı incelemenin yanı sıra zemin etüdü de yapıp yapmadığını öğrenin; Mümkünse, testi yapacak firmanın kullandığı laboratuvar hakkında da bilgi edinin. Zira, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın  internet sitesinde  verilen bilgiye göre, "riskli yapı tespiti için malzeme incelenmesinin yapılacağı laboratuvarların Bakanlıkça yetkilendirilmiş olması gerektiğine dair herhangi bir hüküm bulunmuyor." Peki bu analiz nasıl yapılıyor? Güvenilir bir firmayla anlaştıktan sonra, binanıza uzmanları geliyor. Önce ön belirtilerine bakılır, iyi bir mühendis ve mimar bu ön gözlemde olası sorunları tespit edilebilir. Gerekirse karot alma yoluna gidebilir. Firmayla yaptığınız anlaşma veya binanın geçmişine dair bilinenlere dayanarak, bazı durumlarda ekiplerin binayı ayrıntılı bir biçimde incelemesi ve karot almadan röntgen yöntemini kullanması yeterli olabiliyor. Binanın zemini, temeli, kirişleri, duvarları, kolonları ve statik özellikleri üzerinde ayrıntılı inceleme yapılıyor. Ancak birçok durumda da binanın durumu veya bu incelemenin kesin güven vermesi gerekliliği, yapının ana taşıyıcı kolonlarından, kirişlerinden ve döşemelerden örnekler (karot) alınmasını gerektiriyor. Sonrasında, alınan karot laboratuvar ortamında çeşitli kriterler üzerinden direnç, basınç ve kalite ölçümlerine tabi tutuluyor. Binaların taşıyıcı elemanlarında kullanılan demirlerin çap, adet ve aralık özellikleri ile nervürlü olup olmadıkları da röntgen cihazlarıyla belirleniyor. Bazı betonarme taşıyıcı unsurlarda sıyırma işlemi yapılarak demirlerin paslanıp paslanmadığı, taşıyıcı elemanların bu nedenle zayıflayıp zayıflamadığı da tespit ediliyor. Bu depreme dayanıklılık testi sonrasında yapının bilgisayarda üç boyutlu simülasyonu hazırlanıyor ve deprem test raporu yazılıyor. Bu rapor, size binanızın depreme ne kadar dayanıklı olduğunu, hangi bölgelerinin hangi riskleri içerdiğini ve alınması gereken önlemleri gösteriyor. Deprem dayanıklılık testinde genellikle yapının beton ve demir kalitesi, kolon-kiriş sistemi gibi özelliklerinin 'iyi' olmasının yeterli olduğuna dair yanlış bir kanı var. Oysa görünürde yeni yönetmeliğe dört dörtlük uysa bile zemin özelliklerine uygun inşa edilmemiş ve hatalı/eksik denetim sonucu kullanılır hale gelebilmiş binalar var. Dolayısıyla, binanızı test ettirirken bu parametreyi de göz önünde bulundurmalısınız.  *** Şimdi bir imar affı meselesi vardı… Kaçak olarak inşa edilen ruhsatsız yapıların affıyla ilgili olarak geliştirilen yasada gözler " 2023 İmar affı  nedir, çıktı mı, ne zaman çıkacak, son durum ne?" sorularının yanıtı beklenirken Kahramanmaraş merkezli ve 10 ilimizi yıkan Asrın Depremi, Felaketi oldu. Bu düzenleme teklifi eğer ki yasalaşırsa; 30 Temmuz öncesinde ruhsatsız yapılmış kaçak yapılar af kapsamında olacak.  Gerekçe şu: “Yüzbinlerce vatandaşımız ve binlerce aile iptal edilen yapı kayıt belgeleri neticesinde; idari para cezaları, yıkım kararları ve haklarında açılan ceza davaları sebebiyle telafisi güç mağduriyetler yaşamaktadırlar. Barınma ihtiyacını karşılamak üzere özel mülkiyetler üzerine yapılmış ve yapı kayıt belgesi almış, bir kısım yapı kayıt belgesi iptal olmuş ve iptal olma aşamasında olan yapılar; kamu zararı, iskan ve imar yönünden incelenmek sureti ile yapı sahiplerinin yaşadıkları mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanmaktadır.” Evet, gerekçe bu ama şu anda ciğerlerimiz yanarken bu durum su götürmüyor… Diyoruz ki, acımayın! Affetmeyin! Deprem felaketinin fotoğraflarını alın, bakın ve ondan sonra affı tekrar tekrar düşünün… Yoksa sizi ne Allah ne de kulları affetmez…