Ruhundaki boşluğu ve ezikliği "iri, hoyrat, kaba" heykel, yapı yahut araçlarla gidermek isteyen tiplerin, eline imkan/kudret geçtiğinde "ihtiras" tavan yapar. Habis ur gibi meydanlara yerleştirdikleri kuleler, bulvarlara sokuşturdukları heykeller, daracık sokaklar arasına diktikleri kubbeli camiler; bunların aşağılık komplekslerinin tezahürüdür. Modernliğin, kişiliği yok etmeye dayalı eğitim kurumlarının kucağında yetişen nice psikopat; sorumluluk gerektiren mevkilerde şehvet ve arzusunu tatmin zemini bulabilmektedir.Millî, dinî, mahallî her çeşit değerin; okulda, evde, çarşıda, partide, kurumda paraya ve güce nasıl çevrilebileceğini tatbikî olarak öğrenmişlerdir. Siyasetleri yalan, estetik algıları kabalık, muaşeretleri ihanet üzerine kurulmuştur.
Piyasa: kendini çeşit çeşit dinle veya ideolojiyle etiketlemiş, üniform yüksek eğitimden geçmiş, her şeyden bozacak kadar anlayan bu vahşi güruhu birleştiren tanrıdır? Aralarında çatışma olabilir ama zihin formatlarında çelişkiye mahal yoktur. Bir bilgisayar programının farklı jenerik müzik taşıyan versiyonlarıdırlar. Kilisede papaz, havrada haham olabildikleri gibi, pekâlâ bir umumhanenin patronu da olabilirler.
Hakiki olanı seçmek çok zor; önce ?Lâ? çekilecek tanrıları tanımlayabilecek irfan kudreti, arkasından bunlara savaş açacak yürek gerekir. Meselâ: ?İslamcı? kelimesi, kavrayış sağlamaya elverişli değildir ama bir kenarda dursun şimdilik? İslamcılar üzerine haklı haksız çok tartışma vardır ama şu soruyu sormadan yapılan tartışma muallaktır?
Şu soru: Bu islamcıları İslam dini mi yetiştirdi?
Cizvit mektebinden eğitim alan her ?cübbeli? papaz değildir! Sömürgeciliğin keşif kolu da olabilir, kapitalizmin provakatör ajanı da? İkisi birleştiğine göre ?cübbe?nin devri geçmiştir; modasına göre dilediğini giyinebilir.
?Lâ? yı mümin, ?yok etmek? isteği için çeker; münafık ?yok edilmesi gereken?i gizlemek için?